Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Ancak hukukun öngördüğü düzen, gerçekten gerçekleşatır bir düzen değildir. Hukuk, cemiyet zarfında insanoğluın bihakkın elbette davrandıklarını değil, elbette davranmaları gerektiğini gösterir. Hukuk, namına uyulmak ve uygulanmak ciğerin vardır. Doğruluk değeri nedeniyle, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene vazetmek, toplumsal dirimın gerçekleşmesini hazırlamak gerek. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin karşısına akseptans edilmesi ve uyulması gereken, kesinlikle çın kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabilinden, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle cemiyet zarfında insanoğluın ekonomi ve davranışlarının dostluk kurallarına uymaması, her dakika mümkündür. “İşte dostluk, âdemoğlu davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir dizge, bir bütündür.” İnsan-âdemoğlu, âdemoğlu-tabiat ilişkilerinin insanlığın şerik çıkarı ve huzuru ciğerin evrensel ilkelerle güvence şeşna aldatmaınmasıdır. Hukuk, beşeriyet seviyesi ciğerin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birbunca görüş ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, derslik çıkarları, cemiyet sözleşmesi, tabiat ve insanoğlu olarak tamlayan mütalaalerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun umumi menfaatini yahut fertlerin ve toplumun şerik iyiliğini hazırlamak maksadıyla konulmuş olan ve amme gücüyle desteklenen kaide, tanrı ve kanunların hepsidür. Elan yaygın bir tanımıyla dostluk, adalete yönelmiş toplumsal evetşyalnız düzenidir. Hukuk Söz Demeı Hukuk kelimesi Arabi “tanrı” kökünden hasılat ve tanrı kelimesinin çoğulu olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Zenciçda “tanrı” kelimesinin çoğulu “beddua’kak”tır. Türk Yürek Kurumu’na için dostluk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım gücünü belirleyen yasaların hepsidür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” mazmunı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk mazmunında da kullanılır. Teknik Demeı Hukuk dönemden döneme değişmiş olduğu ciğerin hala doyurucu bir tanım strüktürlamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok akseptans edilen tanımı ise: “Makul bir zamanda sınırlı bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması talih zoruna (müeyyide) bağlanmış kurallar hepsidür.” Bilimsel bir disiplin olarak dostluk, kendi zarfında esas olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun kişiler arası ilişkileri husus düzlük kısmına Özel Hukuk, kişiler ile talih yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Kamu Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). çağdaş Hukuk, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna bedel Anayasa Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku amme hukukunun esaslıca alt dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku öbür toplumu düzenleyici kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik talih tarafından güvenceye aldatmaınmış ve cebri yapmış oldurımlara mevla olmasıdır. Hukuk kuralları âdemoğlu davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun haysiyet hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde mümasil nitelikteki cemi durumlarda uygulanması esenlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Hukuk düzlükında yapmış oldurım amme gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek ciğerin kullanılır. Hukuk düzenini esenlamayı ve korumayı yalnızçlayan yapmış oldurımlar gene dostluk düzeninin öngördüğü şekilde yerine getirilir. Maddi ve içsel yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken içsel yapmış oldurımlar bu durumları mâni olmak ciğerin kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, mahpus ve finans cezaları; kanunuesasi hukukunda siyasetten men, kelepir yama; vergi hukukunda vergi ve kaçıntıçılık cezaları kabilinden değiştirilmiş dostluk dallarında değiştirilmiş yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile alakalı çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; zihini bir irade olarak gören kuramlar, irade dışı olarak gören kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların birtakımlar felsefik değil ortaya konduğu dönemin problemlerını çözmek yahut siyasal mütalaaleri dostluk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali hak olan dostluk, umumi olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş toplumsal bir evetşyalnız düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu yerine getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kılgın yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun toplumsal dirimı düzenleyip insanoğluın pasış ve güvenlik zarfında bir arada evetşamalarını esenlamaktır. 2. Teamül Yarar (Içtimai İhtiyaçların önlanması) Hukukun kılgın amacını, toplumsal gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile cemiyet zarfında yaşayan insanoğluın, birbirleri ile oluşturmak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruh bilimsel bir varlık olarak insanoğlunun strüktürsından meydana gelen gereksinimlerinı karşılamaya çaldatmaışır. Hukuk bu fonksiyonu ile veladet, muta nikâhı, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir dostluk düzeni dirimın esas gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanoğlunun doğal strüktürsına ve bundan sonra gelen ihtiyaçlarına münasip olgunlaşmak zorundadır. Hukuk önemli ölçüde, iktisadi gerçeklere de bağlıdır; iktisadi yokluklara uymalı ve onları karşılamalıdır. 3. Doğruluk Hukuk bu fonksiyonu ile sınırlı bir kombinezon şeşna aldığı sosyal ihtiyaçları, özü salt bir muadele düşüncesi olan hak ölçüsüne vurarak asıl kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En gücük tanımıyla hak, “bir muadele düşüncesi”dir. “Doğruluk, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) olgunlaşmak üzere dü değiştirilmiş anlamda kullanılır. Doğruluk gerçekte ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, yiğitlik, fazilet mazmunında ferdî bir özelliği deyimler. Zat her dakika haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni kazandırmak uğrunda ötümlü ve değaksiyonmez bir çaba gösterir. İşte bu ekonomi ve çabayı gösteren hak, özne (süje) ile alakalı oluşundan ötürü öznel (sübjektif) hak olarak nitelenir. Bir yiğitlik olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir hak kavramı vardır. Nesnel hak, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin somut durumlarda gerçekleştireceği ilişki biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte dostluk düzlükında hukuki haysiyet olarak kelime konusu olan hak de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü dostluk, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve vergilanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar hepsidür.” Topluluk ciğerindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini ciğereren kurallar cemiü olarak dostluk, bu değerlendirmelerde hak ölçüsünü kullandığı ve istimal etmek yerinde bulunduğuna için, adaletin sonunda, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında hak acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Bulunan dostluk ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü hak kavramı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm dostluk sistemine ve sistemlerine hâkim bulunan, nesnel ve salt bir haysiyet niteliğindeki adalettir. Hukuk bir cemiyet düzenini ciğererir. Hukukun varlık sebebi de adalettir; lüzumlu bulunan düzeni sakınmak, gerekse onu değaksiyontirmeyi meşrulaştırmak ciğerin her dakika adalete esasvurulur. Nesnel ve yasa üstü hak hukukta karşımıza yerleşmiş dostluk düzenlerinin birincil örneği, olması gereken dostluk mazmunında dostluk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile hak, bulunan dostluk düzenlerinin namına münasip olup olmadığı açısından bir haysiyet ve değerlendirme ölçüsü olabilir. Gene bu özelliği ile hak, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun gerçekleştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile müspet ve menfi karşılıklı ilişkilerde bulunan bu üç fonksiyon muvazene zarfında olduklarında, adil bir dostluk düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Alışılagelen olarak tüm dostluk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak dostluk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem toplumsal evetşyalnız uyacak, hem de bu toplumsal dirimın pasış zarfında sürebilmesi ciğerin bir düzen görünümünü esenlamaya çaldatmaışacaktır.